Zdarzyło Ci się kiedyś przeglądać stare albumy rodzinne albo zdjęcia w stylu retro i pomyśleć: „Ten sweter wygląda jak z najnowszej kolekcji”? Mnie — zawodowej dziewiarce, projektantce i miłośniczce wszystkiego, co włóczkowe — zdarza się to coraz częściej. I nie bez powodu. W świecie mody, również tej dzierganej, naprawdę trudno wymyślić coś zupełnie nowego.
Choć na pierwszy rzut oka wydaje się, że co sezon pojawiają się „nowe” fasony, wzory czy tekstury, prawda jest taka, że wiele z nich to tylko reinterpretacje klasyki. Ściegi, które znamy z babcinych koców, powracają jako modne detale w kolekcjach wielkich domów mody. Reglan, który dzisiaj jest ulubieńcem minimalistów, był już na topie w latach 50. XX wieku. A popularne ostatnio wykończenia typu i-cord, cropped fit, czy oversize — to wszystko już było. Tyle że w innej odsłonie.
Ściegi z historią
Weźmy na przykład warkocze. Ten charakterystyczny ścieg, który kojarzy się z grubym, zimowym swetrem, ma swoje korzenie w tradycyjnych swetrach Aran z Irlandii. Każdy motyw miał tam swoje znaczenie — warkocze symbolizowały liny rybackie i miały przynosić szczęście oraz bezpieczeństwo. Dziś warkocz gości zarówno na luksusowych pulowerach z kaszmiru, jak i na Instagramowych projektach DIY.
Z kolei ryż, ściągacz, gładki dżersej to fundamenty dziewiarskiego języka. Nie da się ich „wymyślić od nowa”, bo są jak alfabet — uniwersalne, ponadczasowe i niezbędne. Zmieniamy ich kontekst, dodajemy kolor, fakturę, bawiąc się formą, ale sam język pozostaje ten sam.
Fasony, które wracają jak bumerang
To samo dotyczy krojów. Krótkie kardigany z bufkami? Styl lat 40. Swetry z szerokimi ramionami i geometrycznymi wzorami? Witajcie w latach 80. A crop topy z grubym ściegiem? To lata 90. w nowym wydaniu. Moda działa jak koło, obraca się i co jakiś czas wraca do punktu wyjścia, choć zawsze z lekkim twistem.
Dlatego jako rękodzielniczka nie mam złudzeń: nie chodzi o to, by być „oryginalnym za wszelką cenę”. Chodzi o to, by tworzyć autentycznie. Czerpać z tradycji, bawić się klasyką, szukać swojej wersji czegoś, co być może było już robione tysiąc razy — ale nigdy przez Ciebie, w Twoim stylu, w Twoim tempie.
Nowe spojrzenie na starą dobrą robótkę
I tu pojawia się największa magia rękodzieła. Kiedy robię sweter inspirowany vintage’owym wzorem, wiem, że wpisuję się w pewną historię. Tworzę coś, co już było — ale jednocześnie tworzę coś całkiem nowego. Z nowej włóczki, w nowym kolorze, z myślą o konkretnej osobie lub o sobie samej.
Bo choć nie da się wymyślić ściegu od nowa, można mu nadać nowy sens.
Dziewiarska życzliwość – nie kopiowanie, a kontynuacja
W świecie pełnym inspiracji — i to dosłownie na każdym kroku: od starych gazet, przez Pinterest, po uliczne stylizacje — łatwo wpaść w pułapkę myślenia, że wszystko już było. I że ktoś komuś coś „zabrał”. Ale prawda jest taka, że dziewiarska tradycja to raczej wspólne dziedzictwo niż katalog patentów.
Nie zliczę, ile razy widziałam w internecie porównania typu „to wygląda jak mój wzór” albo „ten kardigan przypomina mi coś, co widziałam rok temu na Etsy”. Jasne, granice są potrzebne, a kopiowanie 1:1 czy wykorzystywanie cudzych wzorów komercyjnie bez zgody to coś zupełnie innego — i tego nie pochwalam. Ale jeśli ktoś zrobił sweter warkoczowy, który wygląda jak coś sprzed dziesięciu lat, to może po prostu… zrobił sweter warkoczowy?
Wzory, ściegi, formy mają swoje źródła w kulturze, historii, codziennym użytkowaniu. Są jak język, którym mówimy. Czy można oskarżyć kogoś o to, że użył tego samego słowa? Albo że napisał wiersz w tej samej formie?
Zamiast więc robić sobie nawzajem pod górkę, warto się wspierać. Dziewiarska społeczność jest ogromna i niesamowicie kreatywna — i to właśnie w tej różnorodności, interpretacjach, osobistych „wariacjach na temat” tkwi największa siła rękodzieła.
Bo choć nie da się wymyślić wszystkiego od nowa, można tworzyć z sercem, autentycznością i otwartością na innych. A wtedy nawet najprostszy ściągacz potrafi być dziełem sztuki.
