Włóczki naturalne do robótek na drutach czy szydełku mogą być pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. O tych pierwszych, do których zaliczamy wełnę owczą, kozią, wielbłądzią, alpakę i angorę pisałam w poprzednim artykule, a dziś trochę przybliżę Wam włókna roślinne.
To właśnie od rodzaju surowca, z którego zostały wykonane zależy ich struktura, a także stopień elastyczności i ścisłości dzianiny z jakiej daną robótkę wykonujemy.
Bawełna
Fot. sxc.hu
Najbardziej znana włóczka pochodzenia roślinnego to bawełna. Bawełna jest włóknem otaczającym nasiona rośliny zwanej również bawełną. Ze względu na swoje cechy znalazła szerokie zastosowanie w przemyśle tekstylnym. Włókna można wybielać i barwić. Materiał jest bardzo wytrzymały, łatwy w praniu, odporny na wysoką temperaturę i gotowanie. Bardzo dobrze chłonie pot i wodę, choć trudniej schnie.
Czy wiesz, że …
… doskonałe właściwości bawełny znane były już od tysiącleci. Na obszarach o klimacie tropikalnym służyła do wytwarzania lekkich tkanin. Najprawdopodobniej już 12 tys. lat p.n.e. bawełnę znali Egipcjanie. W jaskiniach w Meksyku znaleziono ślady włókien bawełnianych z ok. 7 000 p.n.e., a jak dowodzą badania archeologiczne, różne gatunki bawełny uprawiano w Ameryce Południowej i Indiach kilka tysięcy lat temu. W Europie włókno bawełniane znane jest od średniowiecza, jednak do produkcji ubrań wykorzystywane jest dopiero od XIX wieku.
Egipska bawełna
Każda dziewiarka sięgając po bawełniane włóczki spotkała się z określeniem “egipska bawełna”. Znana na całym świecie zyskała opinię “najlepszej na całym świecie”. Cechą charakterystyczną tej bawełny jest nie tylko wyższa cena, ale też znacznie wyższa jakość, którą zawdzięcza ręcznemu zbieraniu. Nie ma w niej zanieczyszczeń (co dość często zdarza się przy zbiorze mechanicznym), a włókna są długie i nie są zniszczone. Dzięki temu bawełna jest wytrzymalsza z jednej strony, bardzo delikatna, miękka z lekkim połyskiem i miła w dotyku z drugiej.
Bawełna przeznaczona do “dziergania” na drutach jest słabo skręcona z wielu cienkich nitek i lubi rozwarstwiać się podczas pracy, co spędza sen z oczu dziewiarek :). Trzeba wykazać się dużą czujnością by nie wbić się w nitkę. Zdecydowanie łatwiej pracuje się na cieńszej bawełnianej nitce o silnym skręcie (kordonek) przeznaczonej na szydełko, ale również świetnie sprawdzającej się w delikatnych, letnich, ażurowych projektach.
Bawełna merceryzowana
Merceryzacja to poddanie bawełny dodatkowej obróbce chemicznej. Zabieg ten sprawia, że nitka staje się bardziej wytrzymała, można ją znacznie mocniej skręcić, nabiera połysku, ale także staje się bardziej podatna na farbowanie, dzięki czemu bawełna merceryzowana jest kolorowa a kolory są bardzo nasycone.
Bawełna organiczna
Najważniejszą jej zaletą jest to, że uprawiana jest bez wykorzystania sztucznych nawozów i chemicznych środków ochrony roślin. W praktyce to oznacza, że włókna bawełny są mocniejsze i bardziej wytrzymałe, ale niestety plony nie są tak bujne, a chwasty wyrywać trzeba ręcznie lub przy pomocy motyki. Bawełna jest też zbierana ręcznie, co sprawia, że jest lepszej jakości. Ma to bezpośrednie przełożenie na cenę – zapłacimy za nią więcej.
A co z praniem i suszeniem?
Niewątpliwie wadą bawełny jest to, że namoczona chłonie ogromne ilości wody i przez to schnie długo, nawet kilka dni. Robótka z grubszej włóczki bawełnianej po namoczeniu staje się bardzo ciężka i wyciąga się pod wpływem własnego ciężaru. Dlatego ważne jest to by po praniu pozwolić jej obciekać, a suszyć koniecznie na płasko po uformowaniu kształtu. Za to prać można w pralce nawet w 60०C.
Len
© john – Fotolia.com
Len to naturalne włókno łykowe otrzymywane z rośliny o tej samej nazwie. Jest to niezwykła roślina o wielu zastosowaniach, uprawiana od tysięcy lat i wykorzystywana praktycznie w 100% . Jedynym odpadem produkcyjnym są pyły powstające podczas jej przerobu.
Len znają wszyscy – od zielarzy, lekarzy, kucharzy po tkaczy, szwaczki, projektantów i wszystkie osoby związane z przemysłem włókienniczym.
O historii lnu słów kilka
Słowo len znaczy „być najbardziej przydatnym ” w języku łacińskim.
Len jest uprawiany od kilku tysięcy lat. Początkowo włókna lniane wykorzystywano w formie sznurków, np. do zszywania skór. Pierwsze tkaniny lniane to płótna egipskie – najstarsze datuje się na ok. 2400 p.n.e.. Współczesne wykopaliska potwierdzają znaczenie tego włókna dla świata starożytnego – produkcja lnu świadczyła o zamożności państwa i była objęta opieką faraona. Tkaniny lniane były noszone przez dostojników i kapłanów, a także używane jako całuny do mumifikacji.
Zalety lnu są nieocenione
Włókno lniane jest niezwykle wytrzymałe, a gładka i sztywna powierzchnia włókna sprawia, że len nie mechaci się i trudno brudzi.
Lniana tkanina, zwłaszcza o luźnym splocie płóciennym, jest przewiewna, nie powstrzymuje przepływu powietrza, pozwalając skórze oddychać, daje wrażenie chłodnego dotyku.
Len pochłania do 25% wilgoci w postaci wody i pary wodnej. Równie szybko oddaje tą wilgoć, dlatego ubiory lniane sprawdzają się w gorącym klimacie. Dodatkowo, włókno lnu zawiera w swoim składzie ligniny, które są doskonałym naturalnym absorbentem promieniowania UV – świetnie sprawdza się więc w letnich kreacjach.
Jest też odporny na zapachy i brud, mało atrakcyjny dla bakterii i grzybów, nie uczula.
Można by rzec – włókno prawie idealne. Jedyną jego wadą jest chyba to, że łatwo się gniecie i trudno prasuje.
Bambus
Bambus to wieloletnia, najszybciej rosnąca roślina na świecie, należąca do rodziny traw. Z celulozy odzyskanej z łodyg i liści w trakcie kilku procesów chemicznych uzyskuje się nici. Pojedyncze włókna, z których składa się włóczka bambusowa są cieńsze niż ludzki włos, mają okrągły przekrój i bardzo gładką powierzchnię, co sprawia, że są odporne na otarcia. Nie jest to jednak włóczka całkowicie naturalna (jak wełna czy bawełna), lecz włókno, które pozyskuje się z naturalnych składników w drodze licznych reakcji chemicznych.
Zalety
- Włóczka wyjątkowo miękka, gładka, chłodna i jedwabista w dotyku, przyjemna dla skóry, nie podrażnia i nie „gryzie”.
- Ma ma delikatny połysk, przypominający merceryzowaną bawełnę.
- Niezwykle higroskopijna, pochłania wilgoć dwukrotnie lepiej od bawełny.
- Bardziej przewiewna niż bawełna – w bardzo krótkim czasie absorbuje i odparowuje pot, „oddycha”, co oznacza, że w odzieży wykonanej z włóczki bambusowej nie przegrzewamy się, dzianina nie klei się do skóry, nawet podczas upałów.
- Ma naturalne właściwości antybakteryjne i antygrzybiczne.
- Jest bardzo elastyczna.
- Łatwo poddaje się farbowaniu, a kolory są bardziej nasycone.
- Czyste włókno bambusowe jest biodegradowalne, zatem bezpieczne dla środowiska.
Wady
- Włókno bambusowe jest bardzo elastyczne, może się dość mocno rozciągać co nie zawsze jest pożądaną cechą.
- Zdarza się, że włóczka bambusowa podobnie jak bawełniana jest mało spoista, a jej skręt łatwo się rozwarstwia.
- Włóczka bambusowa jest dość śliska co może utrudniać uzyskanie równych oczek.
- O ile uprawa bambusa jest bezpieczna dla środowiska, a samo włókno ulega biodegradacji, niestety jego produkcja wymaga użycia dużej ilości środków chemicznych.
Moją ulubioną włóczką w realizacji letnich projektów jest bawełna organiczna zwłaszcza do ażurowych wzorów, ale także niezwykle delikatna mieszanka bawełny z merino. A Wy którą włóczkę najczęściej wybieracie ?
